ایدز

ایدز یا نشانگان نقص اکتسابی ایمنی در اثر ویروسی به نام HIV (ویروس نقص ایمنی انسان) به‌وجود می‌آید.

از زمان آلوده شدن بدن به HIV تا بروز ایدز ممکن است ۶ ماه تا ده سال و یا بیش‌تر طول بکشد در این مدت گرچه فرد به ظاهر سالم به نظر می‌رسد، اما ناقل بیماری است و می‌تواند افراد دیگر را آلوده کند. AIDS مخفف عبارت «نشانگان نقص ایمنی اکتسابی» به زبان انگلیسی است. بر اثر تخریب یاخته‌های دستگاه ایمنی بدن ناشی از اچ آی وی، برخی بیماریها و عفونتها فرصت مبتلاء کردن انسان را پیدا‌ می‌کنند که موجب نشانه‌ها و علائم متنوعی در بدن می‌شود. برخی از این نشانه‌ها اولین بار در سال ۱۹۸۱ میلادی در افراد بالغ جوانی دیده شد که دچار نقص‌های ایمنی مادرزادی نبودند و این تعجب پزشکان را برانگیخته بود. به همین لحاظ مجموعة این علائم را «نشانه‌های نقص ایمنی اکتسابی» یا ایدز نام نهادند، چون نمی‌توانستند آنرا به بیماری مشخصی نسبت دهند و هنوز اچ.آی.وی شناخته نشده بود. بنابراین ایدز مرحله‌ای است که اچ.آی.وی مدتها (چندماه تا چند سال) در بدن حضور داشته و موجب تخریب اکثر یاخته‌های دستگاه دفاعی بدن شده است و فرد مبتلاء مستعد بروز بیماریهای عفونی، سرطانها و مشکلات دیگر می‌گردد.

روبان قرمز نماد اطلاع رسانی و همدلی با مبتلایان ایدز.
فهرست مندرجات
۱ اهمیت
۲ اچ آی وی و نحوه عمل آن
۳ راه‌های انتقال
۳.۱ در صورت ارتباط جنسی با شخص مبتلاء (مرد با زن / مرد با مرد)، احتمال آلوده شدن کدام یک بیشتر است؟
۳.۲ در چه مواقعی احتمال سرایت از راه جنسی بیشتر می‌شود؟
۳.۳ آیا جلق زدن (استمناء) ممکن است موجب ایدز شود؟
۳.۴ آیا معاشقه (بدون آمیزش جنسی) باعث سرایت می‌شود؟
۳.۵ تماس جنسی دهانی یعنی چه و آیا باعث سرایت می‌شود؟
۳.۶ آیا تماس جنسی با تن‌فروشان جوان خطر دارد؟
۳.۷ آیا در اعمال پزشکی امکان سرایت وجود دارد؟
۳.۸ آیا کارکنان بیمارستانها و درمانگاه‌ها در معرض خطراند؟
۳.۹ آیا در آرایشگاه‌ها امکان سرایت وجود دارد؟
۴ راه‌های پیشگیری
۴.۱ پیشگیری پس از مواجههPost exposure Prophylaxis
۴.۲ جلوگیری از سرایت مادر به فرزند
۵ ارتباط اعتیاد یا مصرف مواد با اچ.آی.وی/ایدز چیست؟
۶ درمان
۷ منابعی برای اطلاعات بیشتر
۸ جستارهای وابسته
۹ پیوند به‌ بیرون

اهمیت

اچ.آی.وی/ایدز معضلی پزشکی-بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده‌اند. از آغاز کشف اولین مبتلایان آن در خرداد سال ۱۳۶۰ تاآواخر سال ۱۳۸۳ در سراسر جهان بیش از ۶۳ میلیون نفر مبتلا شده‌اند و ۲۳ میلیون نفر فوت کرده‌اند. در حدود نیمی از کسانی که دچار ایدز هستند قبل از ۲۵ سالگی آلوده شده‌اند و بدون دارو اغلب قبل از ۳۵ سالگی می میرند. هر روز ۱۴۰۰۰ نفر جدید به مبتلایان اضافه می‌شود که نیمی زن هستند و نیز نیمی ۱۵ تا ۲۵ ساله هستند. زنان و دختران به دلائل زیستی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیش از مردان در معرض خطر ابتلاء و آسیب ناشی از ایدز هستند. در کشور ما تعداد افراد مبتلای ثبت شده ۱۱۹۳۰ نفر تا اول فروردین ماه ۱۳۸۴ است که در طی ۳ سال گذشته بیش از دو و نیم برابر شده است، و رشدی لگاریتمی از خود نشان می‌دهد. تخمین زده می‌شود که بین ۶۰ تا ۱۲۰ هزار نفر مبتلای ناشناخته در کشور حضور داشته باشند. بنابراین لازم است همه و به ویژه نوجوانان و جوانان آموزشهایی در راستای پیشگیری ببینند چون تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این مشکل کشف نشده است و در آینده نزدیک نیز امکان پذیر نمی باشد.

اچ آی وی و نحوه عمل آن

HIV حروف اول نام «ویروس نقص ایمنی انسانی» به زبان انگلیسی است، که عامل ایجاد ایدز شناخته شده است. ویروس‌ها موجوداتی بسیار ریز هستند که در محیط آزاد زنده نمی‌مانند و فقط داخل یاخته‌های زنده موجودات دیگر می‌توانند زندگی کنند و تکثیر یابند. تولیدمثل ویروسها با مصرف مواد حیاتی یاخته‌های میزبان امکان پذیر است و فعالیت اصلی آنها را مختل می‌کند. ویروسهای بسیاری جانوران و گیاهان را مبتلاء می‌کنند اما فقط برخی از آنها انسانها را بیمار می‌کنند. اچ.آی.وی ویروسی است که با مختل کردن عملکرد و متلاشی کردن نوعی از یاخته‌های مسؤول ایمنی بدن (گونه‌ای از گویچه‌های سفید خون) منجر به نقص دستگاه دفاعی بدن انسان می‌شود.

راه‌های انتقال

اچ آی وی در مایعات داخلی و مترشحه بدن انسان مبتلاء (بجز عرق و تا حدودی بزاق) وجود دارد، اما فقط از راه آمیزش جنسی، تبادل خون یا فرآورده‌های آن و از مادر مبتلاء به جنین قابل سرایت از فردی به فرد دیگر است.

۱) آمیزش جنسی اگر زن یا مردی به ویروس ایدز آلوده باشد، می‌تواند ویروس را از راه تماس جنسی به دیگری منتقل کند. تماس جنسی موقعی ممکن است منجر به سرایت اچ.آی.وی شود که یک طرف دچار اچ.آی.وی/ایدز باشد و تبادل یا تماس مایعات بدن طرفین رخ دهد. بنابراین تماس جنسی مرد با مرد، مرد با زن، زن با زن در این شرایط ممکن است موجب سرایت شود. لازم به ذکر است در مقاربتها حتی اگر انزال (خروج منی از آلت مرد) هم رخ ندهد امکان سرایت وجود دارد چون مایعات مترشحة قبل از آن هم حاوی ویروس هستند.

۲) تبادل خون انتقال خون و فراورده‌های آن اگر بدون اقدامات تشخیصی و ویروس زدایی انجام شود به احتمال بسیار زیادی موجب سرایت اچ.آی.وی می‌شود. امری که در کشور ما نیز برای بیماران هموفیلی و تالاسمی رخ داده است. لازم به ذکر است اهداء خون خطری برای سرایت به فرد اهداءکننده ندارد و فقط دریافت کنندگان خون در معرض خطرند. همچنین علیرغم انجام آزمایش‌های تشخیصی بر روی تمام نمونه‌های خون در حال حاضر اگر دوره پنجره را در نظر بگیریم که در آن نتیجه آزمایش منفی خواهد بود، بنابراین هر دریافت خون و فرآورده‌های آن باید برای آزمایش اچ.آی.وی اقدام کند. راه دیگر تبادل خون استفاده از سرنگ و ابزارهای تزریق مشترک (مانند پمپ دست ساز) است که مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی به ناچار یا ناآگاهانه از آنها استفاده می‌کنند. استفاده از هر نوع وسایل تیز و برنده‌ای که به خون فرد مبتلا به اچ.آی.وی/ایدز آغشته شده باشد، مانند سرنگ، سوزن، مسواک (در صورت ایجاد خونریزی لثه) و وسایل خالکوبی ممکن است ویروس را منتقل کند. راه دیگر هم سرایت از طریق پیوند اعضاء (کلیه، کبد، لوزالمعده و ...) است.

۳) مادر به جنین یا نوزاد مادران باردار اگر مبتلاء به اچ.آی.وی باشند محتمل است که در حین بارداری یا هنگام زایمان ویروس به فرزند آنان سرایت کند. همچنین شیردادن مادران اچ.آی.وی مثبت به فرزندانشان ممنوع است چون ویروس درون شیر نیز ترشح شده و منتقل می‌شود. انتقال در مراحل مختلف بارداری بدون داروهای پیشگیرانه در 25% تا 40% رخ می‌دهد. در صورتی که خانم‌های اچ.آی.وی مثبت باردار بشوند لازم است داروهایی مصرف کنند که احتمال سرایت به فرزندشان را کم می‌کند. همچنین نوزاد متولد شده از این مادران باید مدتی داروی ضد اچ.آی.وی بگیرد و شش هفته و ۱۸ ماه پس از تولد آزمایش اچ.آی.وی بشود تا وضعیت ابتلائش مشخص گردد.

در صورت ارتباط جنسی با شخص مبتلاء (مرد با زن / مرد با مرد)، احتمال آلوده شدن کدام یک بیشتر است؟

خطر انتقال ویروس اچ.آی.وی در مردان همجنسگرا بیشتر و تقریباً دو برابر مردان غیر همجنسگرا ست. درضمن خطر دریافت ویروس در بین مردان همجنسگرا در فرد مفعول بیشتر است. احتمال انتقال آلودگی در هر بار آمیزش جنسی از مرد به زن(نزدیکی مهبلی) در حدود ۱/۱ درصد است و احتمال انتقال آلودگی از زن به مرد (نزدیکی مهبلی) در حدود ۰/۳ درصد است. اما حتی یکبار تماس جنسی هم ممکن است منجر به سرایت اچ.آی.وی شود (این ارقام احتمال آماری است) بنابراین با این که احتمال سرایت در یک رابطه جنسی خیلی کم است اما صفر نیست!! و حتی مردانی وجود دارند که تنها با یک نزدیکی با زن اچ.آی.وی مثبت مبتلاء شده‌اند یا زنانی که با یکبار آمیزش با مردان اچ.آی.وی مثبت دچار شده‌اند.

در چه مواقعی احتمال سرایت از راه جنسی بیشتر می‌شود؟

اگر زخم یا عفونت تناسلی وجود داشته باشد، اگر تماس جنسی با خشونت یا اجبار باشد، اگر فردی شرکای جنسی متعدد داشته باشد و نیز در مقاربت خشک خطر سرایت بیشتر است. همچنین در آمیزش جنسی مقعدی (مقاربت از راه پشت) احتمال سرایت بیشتر از راه مهبلی است. ازدواج موقت (متعه، صیغه) چون معمولاً طرفین سابقه ازدواج‌های منجر به طلاق یا موقت متعدد با دیگر افراد هم دارند یک عامل گسترش بیماریهای مقاربتی و از جمله ایدز می‌تواند باشد.

آیا جلق زدن (استمناء) ممکن است موجب ایدز شود؟

جلق زدن به معنی استفاده از دست برای تحریک اندامهای جنسی است که معمولا برای رسیدن به اوج احساس جنسی (ارگاسم) بکار می‌رود و توسط خود فرد یا شریک جنسی او انجام می‌شود. سرایت HIV در نتیجه جلق زدن تقریباً ناممکن است.

آیا معاشقه (بدون آمیزش جنسی) باعث سرایت می‌شود؟

اچ.آی.وی از راه تماس‌های سطحی (بوسیدن، در آغوش گرفتن، لمس بدن) که عشق بازی یا معاشقه خوانده می‌شود و کارهایی مثل غذا خوردن در ظروف مشترک، استفاده از حمام یا استخر مشترک انتقال نمی یابد. البته بوسه فرانسوی که با مکیدن لبها و زبان طرف مقابل انجام می‌شود ممکن است باعث سرایت اچ.آی.وی شود.

تماس جنسی دهانی یعنی چه و آیا باعث سرایت می‌شود؟

ورود آلت تناسلی مرد به دهان زن و مکیدن آن یا لیسیدن و مکیدن ناحیه تناسلی زن را تماس جنسی دهانی می‌گویند و به دلیل وجود ویروس در ترشحات جنسی و امکان زخم‌های بسیار کوچک در مخاط دهان و لثه ممکن است باعث سرایت اچ.آی.وی شود. پس مقاربت دهانی (مکیدن یا لیسیدن آلت تناسلی طرف مقابل چه زن چه مرد) نیز ممکن است منجر به سرایت بشود

آیا تماس جنسی با تن‌فروشان جوان خطر دارد؟

بلی. تن‌فروشان جوانتر و زیباتر چون مشتریان بیشتری دارند به احتمال بیشتری مبتلاء به بیماریهای مقاربتی و ایدز هستند.

آیا در اعمال پزشکی امکان سرایت وجود دارد؟

هرگونه عمل جراحی، اندوسکوپی، دیالیز با دستگاه، دندانپزشکی، ختنه، حجامت، تزریقات و طب سوزنی که در آن شرایط سترون سازی کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی و سایر ویروسها از یک فرد مبتلاء به دیگران شود. در این موارد لازم است تا حد ممکن از وسایل سترون یک بار مصرف استفاده شود، ابزارهای مقاوم به حرارت‌ (مثل برخی ابزارهای فلزی جراحی و دندانپزشکی) در اتوکلاو یا فور و ابزارهای غیرمصرفی نامقاوم (مثل آندوسکوپ) با مواد شیمیایی ضدعفونی شوند که این کارها باید برای هر بیمار انجام شود. البته با توجه به رعایت دقیق این احتیاطهای همه جانبه مواردی که ثابت شده باشد اچ.آی.وی از مکانهایی مانند دندانپزشکی سرایت کرده باشد در تمام جهان انگشت شمار است.

آیا کارکنان بیمارستانها و درمانگاه‌ها در معرض خطراند؟

پزشکان و پرستارانی که با بیماران اچ.آی.وی مثبت سر و کار دارند ممکن است در اثر تماس اتفاقی (فرو رفتن سوزن سرنگ یا تیغ جراحی) به اچ.آی.وی دچار شوند. در ضمن احتمال سرایت از بیمار اچ.آی.وی مثبت به پزشک بسیار بسیار بیشتر از احتمال سرایت از پزشک اچ.آی.وی مثبت به بیماران است. در هر صورت با مصرف به موقع داروهای ضدویروسی این احتمال به شدت کم می‌شود. در مواقعی که فرو رفتن سوزن یا موارد مشابه رخ می‌دهد باید در عرض ۷۲ ساعت شروع به مصرف داروهای ضد ویروسی شود. این امر با مراجعه به کلینیک‌ها و بخش‌های تخصصی بیماریهای عفونی امکان پذیر است.

آیا در آرایشگاه‌ها امکان سرایت وجود دارد؟

تراشیدن مو، خالکوبی، سوراخ کردن گوش که در آن شرایط سترون سازی کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی و سایر ویروسهای خطرناک از یک فرد مبتلاء به دیگران شود. در این موارد لازم است مشابه اقدامات پزشکی از وسائل یک بار مصرف (مانند تیغ) برای هر فرد استفاده شود یا ابزارها بطور کامل سترون شوند. توصیه می‌شود هر فرد هنگام مراجعه به آرایشگاه‌ها وسایل شخصی خود را به همراه ببرد (تیغ، قیچی، شانه، حوله و ...) تا از سرایت بیماریهای عفونی جلوگیری شود. اپیلاسیون (کندن موها) ممکن است موجب آسیب به پوست و ایجاد زخم‌های بسیار ریز در محل کنده شدن موها بکند، بنابراین بهتر است از وسایل یکبار مصرف برای آن استفاده شود.

راه‌های پیشگیری

با توجه به آنکه اچ.آی.وی برخلاف برخی ویروسهای بیماریزای سرماخوردگی یا اسهال راه انتقال محدودی دارد پیشگیری از آن با رعایت برخی اصول آسان است

خویشتنداری- پرهیز از هر گونه تماس جنسی پیش از ازدواج رسمی

وفاداری- پایبندی به تک‌همسری و حریم خانواده

کاربرد مداوم کاندوم- استفاده از کاپوت در هر بار تماس جنسی (و با هر نوع شریک جنسی یا همسر)

پرهیز از مصرف مواد و اعتیاد- هر گونه مواد روان‌گردان، توهم زا، شادی آور، محرک و مخدر حتی برای یکبار

در ضمن همیشه از وسائل شخصی مخصوص خودتان (مسواک، تیغ، ریش‌تراش و....) استفاده کنید.

پیشگیری پس از مواجههPost exposure Prophylaxis

برنامه‌ای شامل چند داروی ضد ویروسی است که چندین باردر روز پس از تجاوز جنسی یا مواجهه شغلی مصرف می‌شود. این داروها باید حداکثر در ۷۲ ساعت پس از مواجهه شروع شوند تا از آلوده شدن فردی به HIV چلوگیری شود. پیش از آغاز استفاده از PEP یک آزمایش HIV باید گرفته شود تا وضعیت فرد تعیین شود. اطلاعات و مشاوره باید به فرد داده شود تا وی را قادر به فهمیدن داروها، لزوم تحمل و پیگیری، لزوم تماس‌های جنسی سالم تر و آزمایش‌های HIV بعدی بکند .
جلوگیری از سرایت مادر به فرزند

انتقال HIV از مادر مبتلا به HIV به فرزند متولد نشده در سه مرحله اصلی اتفاق می افتد: وقتی مادر باردار است، زمان تولد یا هنگام شیر دهی.

انتقال در 25% تا 40% بدون درمان پیشگیرانه رخ می‌دهد. دو رژیم دارویی برای جلوگیری از انتقال مادر به فرزند در دسترس است. در افریقای جنوبی رژیم رایج، مصرف Nevirapine می باشد که معروف به NVP یا Viramune است و قرصی است که بانوان حین زایمان مصرف می‌کنند و به نوزاد بین 24 تا 72 ساعت بعد از تولد تجویز می‌شود. اگر مادر در طول دوران بارداری AZT مصرف کند و از شیردهی هم خودداری کند، میزان انتقال تا 10 % کاهش می یابد. داروهای دیگر نیز برای جلوگیری از سرایت از مادر به فرزند در حال تهیه هستند. یک برنامه PMTCT مؤثر شامل: تأمین مشاوره و آزمایش آگاهانه، تهیه داور و مشاوره با زنان در مورد تغذیة نوزاد (بدون شیر مادر) می باشد.

ارتباط اعتیاد یا مصرف مواد با اچ.آی.وی/ایدز چیست؟

مواد روانگردان از دو جهت ممکن است فرد را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی ایدز قرار دهند:
اختلال در قوه ادراک: در این مورد هیچ تفاوتی ندارد که ماده مخدر (مثل هروئین،تریاک)، محرک (مثل اکستازی=اکس)، توهم زا (مثل حشیش، گرس، علف) یا انواع دیگر موادی (مثل مشروبات الکلی) باشد که مورد سوء مصرف قرار می گیرند. موقعی که قوای ذهنی انسان مختل باشد ممکن است رفتارهای پرخطری مانند انجام یک رابطه جنسی بی محابا انجام دهد که او را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی قرار دهد. طبق آمار رسمی بیش از ۴ میلیون نفر در کشور به مصرف انواع مختلف مواد می‌پردازند. در ضمن افرادی که در اعتیاد غرق شده‌اند مطمئناً به بروشورهای پیشگیری از ابتلا و انتقال اچ.آی.وی/ایدز توجهی نخواهند کرد.و راهکارهای برخورد با آنها تخصصی است.
استفاده از سرنگ مشترک در اعتیاد تزریقی: استفاده از سرنگ مشترک یا هر گونه ابزار تزریقی دست ساز (پمپ، لوله و ...) برای تزریق مواد فعلاً در کشور ما بیشترین خطر را در انتقال اچ.آی.وی دارد. در حال حاضر حدود ۴۰۰۰۰۰ مصرف کننده تزریقی مواد (بویژه هروئین و مورفین) در کشور وجود دارد که تخمین زده می‌شود حدود ۴۰۰۰۰ نفر آنان به اچ.آی.وی دچار شده باشند.

فعلاً بیشترین افراد مبتلاء به اچ.آی.وی/ایدز ثبت شده در کشور ما مصرف کنندگان مواد تزریقی هستند (حدود ۶۱ درصد).

درمان

داروهای ضد رتروویروس (ARV) نخستین روش درمان HIV هستند. ARVها یکی از دو آنزیم ضروری برای تکثیر HIV را مهار می‌کنند. داروهای ضد ویروسی، HIV/AIDS را علاج قطعی نمی‌کنند اما زندگی مبتلایان به HIV را طولانی می‌کنند. درضمن برای جلوگیری از مقاوم شدن ویروس به دارو معمولا چند دارو همزمان به فرد مبتلا داده می‌شود. ۴ دسته داروهای ضد ویروسی برای استفاده درمانی وجود دارد: شبه نوکلئوزیدهای مهارکننده reverse transcriptase، مهارکننده‌های reverse transcriptase غیر نوکلئوزیدی، مهارکننده‌های پروتئاز و مهارکننده‌های ورود ویروس به باخته ها
مهارکننده‌های پروتئاز Protease Inhibitors

یک نوع ضد ویروس هستند که تکثیر HIV را متوقف می‌کنند. آنها قسمتی از HIV را که آنزیم پروتئاز نامیده می‌شود، مهار می‌کنند. وقتی آنزیم مهار شد HIV، نسخه‌های ناقصی از ویروس می‌سازد که نمی‌توانند یاخته‌های جدیدی را آلوده کند. معروفترین داروهای این گروه عبارتند از indinavir،saquinavir،nelfinavir
بازدارنده‌های غیر نوکلئوزیدی ترانسکریپتاز معکوس

یک دسته داروهای ضد ویروسی می باشند که تکثیر HIV را به وسیله دخالت در یک آنزیم حیاتی ویروس کاهش می دهد. این آنزیم برای HIV ضروری است تا ماده ژنتیک خود را درون یاخته‌ها ترکیب کند. برخی داروهای NNRTI عبارتند از nevirapine,delavirdine , efavirenza
Nucleoside anlogues (شبه نوکلئوزیدها)

نظیرهای نوکلئوزیدی مهارکنندة ترانسکریپتاز این آنزیم HIV را مورد هدف قرار می دهند و از تبدیل RNA ویروس به DNA ویروسی جلوگیری می‌کنند. معروفترین داروهای این گروه عبارتند از zidovudine ،lamivudine، zalcitabine، abacavir،didanosineو stavudine
مهار کننده‌های ورود

این دسته اخیرا ابداع شده‌اند و جلوی ورود ویروس را به گویچه‌های سفید می‌گیرند. از این جهت متفاوت با سه گروه قبلی هستند چون آنها پس از این که ویروس یاخته‌ها را آلوده کرد جلوی تکثیر آن را می‌گیرند. تنها یک دارو از این دسته مورد تأیید مؤ‌سسه غذا و داروی ایالات متحده است که انفیوورتاید (تجاری- Fuzeon) نام دارد.

اچ‌آی‌وی

اچ آی وی (HIV) حروف اول نام «ویروس نقص ایمنی انسانی» به زبان انگلیسی است، که عامل ایجاد ایدز شناخته شده است.اچ.آی.وی ویروسی است که با مختل کردن عملکرد و متلاشی کردن نوعی از یاخته‌های مسؤول ایمنی منجر به نقص دستگاه دفاعی بدن انسان می‌شود.
فهرست مندرجات
۱ آیا ابتلا به اچ.آی.وی علامت دارد؟
۲ آیا افراد به ظاهر سالم ممکن است دچار اچ.آی.وی باشند؟
۳ چگونه HIV به ایدز تبدیل می‌شود؟
۴ پندارها و باورهای غلط درباره اچ.آی.وی/ ایدز کدامند؟
۵ چگونه تشخیص می‌‌دهند فردی مبتلاء به اچ.آی.وی/ایدز است؟
۵.۱ آزمایش‌های اچ.آی.وی کدامند؟
۵.۲ چرا آزمایش‌ها در چند مرحله انجام می‌شود؟
۵.۳ من نمی‌خواهم کسی بداند من آزمایش اچ.آی.وی می‌دهم، آیا ممکن است؟
۵.۴ چه زمانی بعد از رفتار خطرناک بایستی آزمایش اچ. آی. وی. داد؟
۵.۵ چرا آزمایش اچ.آی.وی اجباری نمی‌شود (برای ازدواج، ورود به کشور و...)؟
۵.۶ اگر برای اطلاع از صحت مزاج از پزشک بخواهم آزمایش بنویسد، اچ.آی.وی هم بررسی می‌شود؟
۶ زندگی با اچ.آی.وی چگونه است؟
۶.۱ چرا جنین خانم باردار اچ.آی.وی-مثبت را از بین نمی‌برند؟
۶.۲ آیا افراد اچ.آی.وی مثبت می‌توانند ازدواج کنند؟
۷ در چه مواردی لازم است برای مشاوره و آزمایش به کلینیک‌های بیماری‌های رفتاری مراجعه کنیم؟
۸ چرا مشاوره ضروری است؟
۸.۱ در اولین مشاوره چه می‌گذرد؟
۸.۲ در کلینیک‌های بیماریهای رفتاری چه خدماتی ارائه می‌شود؟
۹ منابعی برای اطلاعات بیشتر
۱۰ پیوند به‌ بیرون


آیا ابتلا به اچ.آی.وی علامت دارد؟

حدود نیمی از افرادی که تازه به اچ آی وی آلوده می‌شوند در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا می‌شوند. این علائم شامل تب، خستگی، ناراحتی پوستی، درد مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی است. البته چون این علائم در بیماریهای بسیاری دیده می‌شوند اگر بیمار به پزشک در مورد رفتارهای پرخطر قبلی خود چیزی نگوید، ممکن است از تشخیص اچ.آی.وی غفلت شود.

آیا افراد به ظاهر سالم ممکن است دچار اچ.آی.وی باشند؟

در برخی از افراد دچار اچ.آی.وی سالها طول می‌‌کشد تا مرحله ایدز ظاهر شود (بسته به راه سرایت، تعداد ویروس وارد شده، وضعیت دستگاه ایمنی و تغذیه فرد و ....) و در این مدت آنها احساس سلامت کرده و هیچ علائم آشکاری از حضور این ویروس ندارند. حدود ۹۰ درصد مبتلایان به اچ.آی.وی حتی خودشان نمی‌دانند که به این ویروس دچار هستند. بنابراین نظرهایی از قبیل جداکردن افرادی که با اچ.آی.وی/ایدز زندگی می‌کنند از جامعه و قرنطینه ایشان غیرممکن، غیرمنطقی و غیر انسانی است.

چگونه HIV به ایدز تبدیل می‌شود؟

هنگامی HIV مبدل به ایدز می‌گردد که تعداد گویچه‌های سفید CD4+T آنقدر کم شود که در انجام وظیفه معمولی آنها تداخل ایجاد شود. CD4+T یاخته‌های سفید خون می‌‌باشند که واکنش‌های ایمنی بدن را موزون و کنترل می‌کنند. این مشکل در طول مدت زیادی هنگامی که شخص + HIV می‌‌باشد، اتفاق می‌‌افتد. البته افراد در طول این مدت بسیار خوب و سالم به نظر می‌‌رسند و احساس خوبی نیز دارند. اما در این مدت تعداد ویروس چند برابر می‌شود که در حدود 5 الی 15 سال به طول می‌‌کشد. براساس این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلول‌های CD4+T به کمتر از ۲۰۰ عدد در هر میکرولیتر خون می‌‌رسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونت‌های فرصت طلب بشود (که گاهی با وجود ۲۰۰ تا ۸۰۰ یاخته CD4+ رخ می‌‌دهد).

پندارها و باورهای غلط درباره اچ.آی.وی/ ایدز کدامند؟

زندگی و کار در کنار افراد مبتلا برای ما خطرناک است. خطر ایدز من/ فرزندم / خانواده ام را تهدید نمی‌کند. اگر کسی برای برقراری روابط جنسی تا ازدواج صبر کند امل است. اگر مردی تنها با همسر خود روابط جنسی داشته باشد بی عرضه است. همبستر شدن با یک دختر باکره بیماری آمیزشی را درمان می‌کند. صحبت با فرزندان در مورد روابط جنسی یا مزایای کاندوم آنها را تشویق به تجربه می‌کند. اچ.آی.وی/ایدز فقط تن فروشان شهرها را می‌‌کشد. ایدز فقط بیچاره‌ها و افراد مطرود جامعه را مبتلاء می‌کند. فقط مردان هم جنس باز مبتلا به HIV می‌شوند. اچ.آی.وی/ایدز بیشتر به مردان ختنه نشده آسیب می‌‌رساند. رابطه جنسی تا هنگامی که شریک جنسی قوی و سلامت به نظر می‌‌رسد، بی خطر است. افراد مبتلاء قصد انتقام از جامعه را دارند. عمده افراد مبتلاء گناهکارند. اچ.آی.وی/ ایدز بوسیله پشه منتقل می‌شود. رابطه جنسی یک مسئله طبیعی است که مانند غذا لذت بخش است. ما نمی‌توانیم شهوت جنسی را مهار یا متوقف کنیم زیرا مربوط به احساسات است. رمالان و طبیبان سنتی می‌توانند یک داروی گیاهی تهیه کنند که اگر قبل از رابطه جنسی استفاده شود می‌تواند از انتقال ویروس HIV جلوگیری کند. افراد مبتلا به ایدز افرادی مسحور یا نفرین شده اند. اچ.آی.وی/ ایدز نفرین شیطان است. می‌توان تمام خون آلوده شده را عوض کرد و بدن شخص مبتلا را با خون تازه و سالم پر نمود. رابطه جنسی با یک باکره بیماری را درمان می‌کند. برخی می‌توانند با دعا اچ.آی.وی / ایدز را شفا دهند. رابطه جنسی با یک کودک ایدز را درمان می‌کند.

بر اساس یافته‌های علمی همه باورهای فوق نادرست اند و باید از آنها بپرهیزیم

چگونه تشخیص می‌‌دهند فردی مبتلاء به اچ.آی.وی/ایدز است؟

موقع مواجهه با عفونت، دستگاه دفاعی بدن پادتن‌هایی تولید می‌کند که در خون گردش و به عوامل بیماری‌زا حمله می‌کنند. پادتن‌ها بر بسیاری از عوامل بیماری‌زا غلبه می‌کنند اما در مورد اچ.آی.وی با این که پادتن‌ها تولید می‌شوند ولی نمی‌توانند از تکثیر ویروس جلوگیری کنند و فقط وجود آنها در خون برای تشخیص ابتلاء بکار می‌رود. نکته مهم آن است که هیچ آزمونی نباید بدون مشاوره قبل و بعد آزمایش انجام شود. چون تفسیر نتیجه آزمایش کاری تخصصی است و فشار روانی نتیجه مثبت را هیچ فردی نمی‌تواند در تنهایی تحمل کند.

آزمایش‌های اچ.آی.وی کدامند؟
الف) آزمایش‌های پادتن اچ.آی.وی

۱)آزمایش الیزا (ELISA) آزمایشی حساس که آزمون استاندارد در کشور ما برای غربالگری خون و فرآورده‌های خونی و نیز افرادی است که می‌خواهد از وضعیت اچ.آی.وی خود آگاه شوند. این آزمایش ممکن است بصورت کاذب نتیجه مثبت گزارش کند.

۲)آزمایش سریع (Rapid) آزمایشی که در برخی کشورها موجود است ولی انجام آن بطور خودسرانه توصیه نمی‌شود چون دقت آن کمتر از آزمایش الیزای استاندارد است.

۳)آزمایش وسترن بلات (Western Blot) آزمایشی که دقت بیشتری از الیزا دارد و برای تأیید نتیجه مثبت آن بکار می‌رود. در کشور ما فقط در آزمایشگاه‌های سازمان انتقال خون با معرفی از کلینیک‌های مشاوره بیماریهای رفتاری یا پزشکان انجام می‌گیرد.
ب) آزمایش‌های سنجش خود ویروس

۱)HIV PCR پی.سی.آر وجود ژنهای ویروس را در نمونه خون بررسی می‌کند. برای تأیید وجود ویروس از آن استفاده می‌کنند اما گران است.

۲) Viral Load سنجش بار ویروس که در آن تعداد ذرات ویروس را در یک میلیمتر مکعب خون می‌سنجند. برای تعیین شدت عفونت اچ.آی.وی بکار می‌رود و بسیار گران است.

چرا آزمایش‌ها در چند مرحله انجام می‌شود؟

به دلیل مسائل علمی پیرامون توان تشخیصی آزمایش‌ها و نیز مسائل اخلاق حرفه‌ای و قانونی، آزمایش پادتن اچ.آی.وی در کشور ما در دو مرحله انجام می‌شود در مرحله اول که الیزا است، نتیجه مثبت نشان می‌‌دهد که فرد به احتمال زیاد مبتلاء به ویروس شده است، سپس به فاصله چند روز آزمایش الیزای دوم و وسترن بلات انجام می‌شود تا نتیجه مثبت نخستین را تایید کند. اگر نتیجه آزمایش دوم پادتن اچ.آی.وی مثبت درآید فرد مبتلا به اچ.آی.وی در نظر گرفته می‌شود و اصطلاحاً به او اچ.آی.وی-مثبت می‌گویند. اما اگر نتیجه آزمایش دوم پادتن اچ.آی.وی منفی درآید (مانند گلاره)، لزوماً به معنی آن نیست که او اچ.آی.وی-منفی است چون گاهی مدتی طول می‌کشد تا بدن بتواند پادتن تولید کند. این دوره را دوره پنجره می‌گویند. بنابراین لازم است این فرد شش ماه بعد آزمایش‌های پادتن اچ.آی.وی را تکرار کند تا به شرطی در این مدت رفتارهای پرخطری هم نکرده باشد، از اچ.آی.وی-منفی بودن خود مطمئن شود.

من نمی‌خواهم کسی بداند من آزمایش اچ.آی.وی می‌دهم، آیا ممکن است؟

آزمایش اچ.آی.وی باید تنها با کسب رضایت آگاهانه فرد و داوطلبانه انجام شود که این رضایت در طول مشاوره قبل از آزمایش بدست می‌آید، وقتی شخص کاملاً مفاهیم آزمایش و گرفتاری‌های آن را و نیز تأثیرات ناشی از نتیجه را بر زندگی خود درک کرده باشد. همچنین نتیجه آزمایش محرمانه تلقی می‌گردد و فقط به خود شخص داده می‌شود (یا در صورت بستری بودن به پزشک او). همچنین اگر افراد از طریق مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری به آزمایشگاه ارجاع داده شوند، معرفی آنان بدون نام و به صورت شماره کد خواهد بود تا هویت آنان فاش نگردد.

چه زمانی بعد از رفتار خطرناک بایستی آزمایش اچ. آی. وی. داد؟
اولین آزمایش 8 هفته بعد از رفتار خطرناک
تکرار آزمایش 6 ماه بعد از رفتار خطرناک

(به شرط پرهیز از تکرار رفتارهای پرخطر)

چرا آزمایش اچ.آی.وی اجباری نمی‌شود (برای ازدواج، ورود به کشور و...)؟

همان گونه که گفته شد انجام آزمایش تنها پس از مشاوره منطقی است و از طرفی با در نظر گرفتن دوره پنجره که در آن علیرغم وجود ویروس در بدن، نتیجه آزمایش منفی خواهد بود، اجبار افراد در مکان یا زمانی خاص به انجام آزمایش معقول، به صرفه و کارآمد نیست.

اگر برای اطلاع از صحت مزاج از پزشک بخواهم آزمایش بنویسد، اچ.آی.وی هم بررسی می‌شود؟

آزمایش اچ. آی. وی. به جز در موارد خاصی، جزو آزمایش‌های ازپیش‌مشخص پزشکی جهت وارسی کامل نمی‌باشد. بایستی که در برگه دقیقاً نام آزمایش اچ. آی. وی ذکر شود تا آزمایشگاه آن را انجام دهد. در صورتی که تمایل به انجام آزمایش اچ.آی.وی دارید، بایستی دقیق آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

زندگی با اچ.آی.وی چگونه است؟

افرادی که مبتلا به اچ.آی.وی هستند تا سالها می‌توانند به راحتی به زندگی عادی خود و اشتغال مثمر ادامه دهند و با مصرف داروهای موجود سالها با حفظ سلامت زنده بمانند، هر چند اچ.آی.وی در بدنشان ریشه کن نخواهد شد. البته فشار روانی، اجتماعی و ضعف جسمی و اقتصادی آنها را آسیب‌پذیر می‌کند. آنچه آنها نیاز دارند تأمین دارو، خدمات مشاوره‌ای و درمانی، حمایت و پرهیز از سوءظن و انگ و تبعیض است. آنان را از خود طرد نکنیم و اجازه دهیم زندگی کنند. مسئولان سیاسی و شخصیت‌های مذهبی و اجتماعی می‌توانند نقش مهمی در رفع انگ و تبعیض و تدارک خدمات لازم داشته باشند.

چرا جنین خانم باردار اچ.آی.وی-مثبت را از بین نمی‌برند؟

گرفتن حق حیات جنین از نظر اخلاق پزشکی ممنوع است مگر موجب به خطر افتادن سلامت مادر یا جنین باشد. در مورد اچ.آی.وی با توجه به اینکه با داروهای موجود و پرهیز از شیردهی مادر مبتلاء می‌توان در بیش از ۷۰-۹۵ درصد از ابتلاء فرزند پیشگیری کرد لزومی به سقط جنین نیست. (به شرطی که مادر تحت درمان، حمایت و مراقب کافی در کلینیک بیماریهای رفتاری یا مراکز مشاوره مشابه باشد) پس از تولد در شش هفتگی و ۱۸ ماهگی آزمایش‌های اچ.آی.وی برای مشخص شدن وضعیت ابتلاء کودک انجام خواهد شد.

آیا افراد اچ.آی.وی مثبت می‌توانند ازدواج کنند؟

ازدواج حق طبیعی و فطری هر انسان است و منع قانونی و طبی در این زمینه وجود ندارد. اما باید قبل از اقدام به ازدواج طرفین به طور کامل از واقعیت‌های بیماری آگاه شوند و آموزش‌ها و مشاوره‌های متعدد روانی، حمایتی و پزشکی بگیرند. همچنین لازم است در تمام آمیزشهای جنسی از کاندوم لاتکس استفاده کنند تا ویروس از یکی به دیگری سرایت نکند. به همین دلیل توصیه می‌شود قصد بچه دار شدن نکنند. حتی اگر هر دو زوج اچ.آی.وی مثبت باشند لازم است این امر را رعایت کنند چون ویروس اچ.آی.وی زیرگونه‌های مختلفی دارد و سرایت یک زیرگونه جدید به فرد به او آسیب بیشتری می‌رساند. استفاده از سایر روشهای پیشگیری از بارداری به غیر از کاندوم به ایشان توصیه نمی‌شود و این ربطی به شدت ابتلاء آنان ندارد.

در چه مواردی لازم است برای مشاوره و آزمایش به کلینیک‌های بیماری‌های رفتاری مراجعه کنیم؟

در صورتی که شما سابقه انجام هر کدام از رفتارهای خطرناک زیر را داشته اید
(تماس جنسی حفاظت نشده= رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا مهبلی بدون استفاده صحیح از کاندوم لاتکس)
استفاده از سوزن و سرنگ مشترک در اعتیاد تزریقی (‌حتی برای یک بار)
ابتلاء به بیماری‌های آمیزشی (مثل سوزاک، سیفلیس، تبخال و زگیل تناسلی)
با فرد آلوده به ویروس اچ. آی. وی. تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید.
با فرد تزریق کننده مواد مخدر (حتی همسر) تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید.
با فرد دارای سابقه ابتلاء به بیماریهای آمیزشی تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید.
بدون اطلاع از سابقه ابتلاء فردی به بیماریهای آمیزشی تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید.
با فرد دارای سابقه روابط جنسی با مردان یا زنان دیگر تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید.
با فرد دارای سابقه روابط جنسی با نوع همجنس تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته اید. (بویژه اگر رابطه بین دو مرد بوده و در این رابطه وی مفعول بوده باشد.)
با فردی که در نواحی پر خطر زندگی می‌کند یا قبلا زندگی می‌کرده، تماس جنسی \\\"حفاظت نشده\\\" داشته‌اید. (مناطقی که در آن آمار میزان افراد آلوده به ویروس اچ.آی.وی در عموم مردم یا گروه‌های خاص زیاد می‌‌باشد. مثلاً بعضی کشورهای جنوب صحرای افریقا، کشورهای آسیای مرکزی مانند اوکراین، بلاروس، و تایلند و نیز کشورهایی که تن فروشی کنترل نشده رواج دارد مانند جمهوری آذربایجان، افغانستان، امارات عربی متحده، عراق و ناحیه خلیج فارس)
استفاده از مشروبات الکلی یا مواد (تریاک، هروئین، اکستاسی، حشیش، گرس و ....) بویژه در مهمانی‌های مختلط
سابقه مورد تجاوز و سوء استفاده جنسی قرار گرفتن
سابقه دریافت خون و فراورده‌های آن (به ویژه قبل از ۱۹۸۵ در سراسر جهان)
سابقه ازدواج موقت بویژه اگر طرف مقابل سابقه ازدواج‌های متعدد داشته است.
اگر همسر(یا شریک جنسی تان) تان سابقه اعتیاد، زندانی شدن، اقامت طولانی مدت یا متناوب دور از شما بویژه خارج کشور دارد.
اگر به صورت اتفاقی و ناشناس یا در ازای پول یا کالا اقدام به تماس جنسی محافظت نشده با کسی کرده اید.

چرا مشاوره ضروری است؟

تداوم و همیشگی بودن عفونت اچ.آی.وی، بروز مشکلات روانی قبل از آزمایش و در دوره انتظار آماده شدن جواب، بروز مشکلات روانی و عاطفی بدنبال ابتلاء، وجودمشکلات اجتماعی بدنبال ابتلاء، اطلاع رسانی درراستای کاهش رفتارهای پرخطر و توصیه به رفتارهای سالمتر

در اولین مشاوره چه می‌گذرد؟

- گفتگودرموردجریان مشاوره ومحرمانه بودن آزمایش ورازداری - گفتگو درمورد راههای انتقال وپیشگیری - گفتگودرموردمعنای آزمایش مثبت ومنفی- نتیجه بینابینی، - گفتگو درباره معنای دوره پنجره، نتیجه مثبت کاذب، منفی کاذب - پرسش وپاسخ مستقیم برای دلیل انجام آزمایش - گفتگو در مورد استرس ناشی از نتیجه آزمایش و واکنشهای احتمالی - گفتگو در مورد پیامدهای اجتماعی و خانوادگی - کمک به فرد درتصمیم گیری برای انجام آزمایش - گفتگو در مورد راههای کاهش آسیب - قرار برای ملاقات بعدی

در کلینیک‌های بیماریهای رفتاری چه خدماتی ارائه می‌شود؟

مشاوره قبل و بعد از آزمایش، مشاوره روانشناختی و جلسات گروه درمانی، مشاوره و معاینات پزشکی، مشاوره و خدمات ترک اعتیاد و کاهش آسیب، خدمات مددکاری، پیگیری سلامت مبتلایان و تجویز دارو در موارد ضروری، انجام معاینات و مشاوره‌های تخصصی (روانپزشکی، چشم پزشکی، عفونی و ...) یا ارجاع به مراکز تخصصی معتبر، در بعضی مراکز برگزاری جلسات آموزشی، گفتگو، موسیقی درمانی و برخی خدمات دیگر


زنان، قربانيان خاموش ايدز






اگر روزي عابري در خيابان از كنار شما گذشت كه بر روي يقة لباسش روبان قرمزرنگي زده بود، بدانيد كه او براي آگاهي يافتن و آگاهي دادن به مردم دربارة بيماري ايدز فعاليت مي‌كند.
در بسياري از كشورها، نصب روبان رنگي بر روي يقة لباس يا سينة افراد نشان از يك آرمان دارد؛ مثلا ً، روبان صورتي نماد مبارزه با سرطان سينه، روبان سرخ و سفيد و آبي نماد جمهوري‌خواهان ايرلندي و روبان آبي نماد آزادي بيان در شبكة جهاني اينترنت است.
در 1991، 15 نفر از هنرمندان در شهر نيويورك امريكا به سرپرستي پاتريك اوكانل جمعيت ايدز تجمسي (Aids Visual) را تشكيل دادند. آنها بسياري از دوستان خود را در اثر ابتلا به بيماري ايدز از دست داده بودند و مي‌خواستند با تشكيل اين جمعيت، با به خدمت گرفتن هنر، به نبرد بيماري مرگ‌بار ايدز بروند.
اوكانل كه خود به بيماري ايدز مبتلاست بر روي تك‌تك لباس‌هايش يك روبان كوچك قرمز‌رنگ نصب كرده است. او امروز با ايدز زندگي مي‌كند.
هرچند كه اين جمعيت پس از روبان قرمز، نماد بيماري ايدز، تاكنون اثر هنري ديگري نداشته، به اعتقاد اوكانل، روبان قرمز اثر هنري چشمگيري در دوران پست‌مدرن است. او آرزو دارد كه اي‌كاش مي‌توانست تمام شهرتي را كه براي ارائة طرح روبان قرمز كسب كرده پس مي‌داد، ولي مرگ دوستان مبتلا به ايدزش را به چشم نمي‌ديد.

تاريخچة ظهور بيماري ايدز
در 1981، 8 مورد وخيم ابتلا به بيماري ساركوم كاپوسي (Kaposi’s Sarcoma) كه نوعي سرطان بدخيم عروقي است، در ميان مردان همجنس‌گراي نيويورك گزارش شد. اين نوع سرطان نادر است و معمولا ً سالمندان را گرفتار مي‌كند. همزمان با اين رويداد، شمار مبتلايان به‌نوعي عفونت نادر ريوي نيز در نيويورك و كاليفرنيا افزايش يافت. مسئولان بهداشت و درمان امريكا در آن زمان علت شيوع ناگهاني اين دو بيماري را نمي‌دانستند؛ اما امروزه اين دو واقعة پزشكي مصادف با تولد بيماري ايدز در زندگي بشري در نظر گرفته مي‌شود. طي يك سال، اين بيماري ناشناخته گسترش يافت و، در 1982، AIDS (Aquiried Immune Deficiency Syndrome) به ‌معني سندروم نقص ايمني اكتسابي نام گرفت. رفته‌رفته، اين بيماري نه فقط همجنس‌گرايان، بلكه گروه‌هاي مختلفي از مردم را مبتلا كرد. بيماران هموفيلي و معتادان گروه‌هاي بعدي بودند.
در اين سال‌ها، بيماري جديدي در فقيرترين قارة جهان به معضلي جدي تبديل شد. اين بيماري را افريقايي‌ها در زبان بومي اسليم (SLIM) به‌ معني مرگ در نتيجة تحليل تدريجي بدن مي‌ناميدند، به دنبال تحقيقات بيشتر مشخص شد كه اين بيماري همان ايدز است.
در 1984، تلاش دانشمندان و محققان براي كشف علت بيماري كشندة ايدز به نتيجه رسيد. گروهي تحقيقاتي به سرپرستي رابرت گالو ادعا كرد كه عامل اين بيماري را شناسايي كرده‌ است. البته اين گفته به‌شدت با اعتراض محققان فرانسوي كه ماه‌ها قبل ويروس HIV را شناسايي كرده بودند روبه‌رو شد.

براساس آخرين تحقيقات بر روي ويژگي‌هاي ژنتيكي ويروس HIV، اين ويروس از تركيب دو ويروس مختلف در شامپانزه به‌وجود آمده است. ويروس HIV از ديدگاه علم ويروس‌شناسي به گروهي از ويروس‌ها تعلق دارد كه در ميمون‌ها بيماري‌زا هستند. يافتة ژنتيكي مذكور اين نظريه را كه ايدز طي يك قرن گذشته در جنگل‌هاي غرب افريقا ظهور كرده است، تأييد مي‌كند. به اعتقاد دانشمندان، انسان براي اولين بار در نيمة اول قرن گذشته در نتيجة شكار و تغذية گوشت شامپانزه، سنتي كه هنوز در افريقا ادامه دارد، به اين ويروس آلوده شده است. بسياري از دانشمندان بر اين باورند كه انتقال ويروس بيش از يك بار اتفاق افتاده است، زيرا انواع متفاوتي از اين ويروس باعث بروز بيماري ايدز در انسان مي‌شود.
جالب آنكه هرچند نخستين مورد ابتلا به ايدز در 1981 در امريكا گزارش شده است، شواهد نشان مي‌دهد كه اولين قرباني ايدز در اين كشور يك جوان سياه‌پوست بوده كه در 1969 درگذشته است.
در توجيه كشف همزمان اين بيماري در دو نقطة جغرافيايي گفته مي‌شود كه افزايش تعداد سفرهاي بين‌المللي پس از دهة 1960، به گسترش ويروس HIV در نقاط جهان كمك كرده است.
ادوارد هوپر، خبرنگار انگليسي، در كتاب خود با عنوان رودخانه نظرية جالبي را دربارة نحوة انتقال اين ويروس از شامپانزه به انسان مطرح كرده است. به ادعاي هوپر، در اواخر دهة 1950، براي توليد نخستين نمونه‌ها از واكسن خوراكي فلج اطفال، 400 شامپانزه شكار شده‌اند و استفاده از كلية شامپانزه‌هاي آلوده به ويروس HIV براي توليد واكسن، ويروس را به دست‌كم يك ميليون نفر از اهالي كنگو، روندا و بوروندي منتقل كرده است. براساس شواهد موجود، محل‌هاي 28 پروژة توليد واكسن با مكان‌هايي كه اولين موارد آلودگي به ويروس HIV ثبت‌شده همپوشاني داشته است.

ايدز، سرماخوردگي ساده تا مرگ
اگر فرد بالغي دو علامت اصلي بيماري ايدز را همراه با يكي از نشانه‌هاي فرعي داشته باشد، به شرطي كه براي نقص سيستم ايمني بدنش علت مشخصي مانند سوء‌تغذية شديد و ساير علل شناخته‌شده وجود نداشته باشد، مبتلا به ايدز است.
علائم اصلي اين بيماري شامل كاهش وزن بيشتر از ده درصد و اسهال مزمن بيش از يك ماه است. نشانه‌هاي فرعي آن سرفة پايدار به ‌مدت بيش از يك ماه و عفونت پوستي همراه با خارش و تبخال‌هاي زونايي است. مجموعة اين علائم در نتيجة نقص سيستم ايمني بدن انسان و رشد عفونت‌هاي فرصت‌طلب ايجاد مي‌شوند.
دكتر شيرين افهمي، متخصص بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران، چگونگي استقرار بيماري ايدز در بدن انسان را شرح مي‌دهد. به گفتة وي، سه تا شش هفته پس از ورود ويروس به بدن علائم سرماخوردگي معمولي به صورت تب، گلودرد، بزرگي غدد لنفاوي، درد مفاصل و عضلات، سردرد، ضعف و بي‌حالي، بي‌اشتهايي، كاهش وزن، تهوع و استفراغ، اسهال و گاه ضايعات جلدي بروز مي‌كند. اين دورة بدون درمان پس از گذشت يك تا سه هفته خودبه‌خود بهبود پيدا مي‌كند. خطرناك‌ترين مرحلة بيماري دورة بدون علامت HIV است. ويروس هشت تا ده سال بدون ايجاد هيچ علامت باليني مشخصي در بدن شخص باقي مي‌ماند. شخص به‌ظاهر سالم در اين دوره بيماري را به سايرين منتقل مي‌كند. بسياري از افراد آلوده به ويروس HIV، بدون اطلاع از آلودگي خود در دورة بدون علامت، تعداد زيادي از افراد در معرض خطر را آلوده مي‌كنند. در اين مرحله، تشخيص تنها از طريق بررسي‌هاي آزمايشگاهي انجام مي‌شود.

در مرحلة آخر، بيماري ايدز با عوارضي مانند اسهال بيش از يك ماه، تب طولاني، كاهش وزن بيشتر از ده درصد، تعريق شبانه، خستگي و بي‌حالي، بزرگي غدد لنفاوي و عوارض عصبي چهرة اصلي خود را نشان مي‌دهد. در مرحلة نهايي، اين ويروس مرگبار به تماشاي قرباني خود مي‌نشيند و فردي كه دچار ضعف سيستم ايمني شده با يك عفونت ساده مي‌ميرد.
عوامل متعددي باعث تسريع بروز مرحلة فعال بيماري ايدز مي‌شود؛ ازجمله، برخي عفونت‌هاي ميكروبي و ويروسي، تغذية بد، استفاده از مواد مخدر و الكل، و استرس زياد.

راه‌هاي انتقال، در هاله‌اي از ابهام و شرم
راه‌هاي انتقال ويروس HIV در چهار گروه اصلي جاي مي‌گيرند:

1. تماس جنسي مشكوك ـ همة افراد، مرد و زن، پير و جوان، ثروتمند و فقير، بر اثر تماس جنسي با فرد آلوده به ويروس HIV ممكن است آلوده شوند. اين روش انتقال ويروس 80 درصد از موارد آلودگي در سراسر دنيا را به‌ خود اختصاص داده است. نكتة مهم آنكه ابتلا به ساير عفونت‌هاي دستگاه تناسلي، به‌ويژه زخم‌هايي در اين نواحي، خطر انتقال ويروس HIV در هر بار تماس جنسي را با ضريبي معادل ده تا صد برابر افزايش مي‌دهد.
دكتر مهرناز رسولي‌نژاد، متخصص بيماري‌هاي عفوني و عضو هيئت علمي دانشگاه تهران، شيوه‌هاي غيرطبيعي تماس جنسي را پرخطر مي‌داند و دربارة احتمال انتقال ويروس HIV در نتيجة تماس جنسي با اين قبيل روش‌ها هشدار مي‌دهد: «حتي يك بار تماس جنسي مي‌تواند باعث انتقال اين ويروس شود، چه از طريق دهان باشد، چه مقعد و چه آلت تناسلي زنانه. در تماس جنسي دهاني، احتمال انتقال ويروس كمتر از روش طبيعي است ولي در تماس مقعدي، اين احتمال حتي از دستگاه تناسلي بيشتر است.»
كاندوم وسيله‌اي ارزان‌قيمت و در دسترس است كه سازمان بهداشت جهاني (WHO) براي پيشگيري از انتقال ايدز به دنبال تماس جنسي، استفاده از آن را توصيه مي‌كند. اما آيا استفاده از كاندوم به معناي به صفر رساندن احتمال انتقال ويروس HIV طي يك تماس جنسي مشكوك است؟ بايد گفت كه خير، در شرايط مطلوب و صحيح استفاده از كاندوم، باز هم خطر ابتلا وجود دارد (در حدود 2 درصد).
دكتر بهرام يگانه، رئيس انجمن مبارزه با آسيب‌هاي رفتاري، توجه به تاريخ توليد و انقضاي كاندوم، آگاهي از روش صحيح استفاده از آن، و جنس كاندوم را در ميزان ضريب اطمينان اين وسيله در پيشگيري از انتقال ويروس HIV مؤثر مي‌داند و مي‌گويد: «تر

ارسال شده در تاریخ : 6 اسفند 1392 ساعت 17:28

نظرات کاربران

هیچ نظری ثبت نشده

ارسال نظر