بیوگرافی و آثار ابوالحسن‌خان صدیقی

ابوالحسن‌خان صدیقی، (۱۲۷۳ - ۱۳۷۴) نقاش و مجسمه‌ساز برجسته‌ی ایرانی و از شاگردان کمال‌الملک بود. مجسمه فردوسی در میدان فردوسی و مجسمه خیام در پارک لاله تهران و مجسمه نادرشاه افشار در مشهد و طرح چهره ابوعلی سینا از کارهای برجسته‌ی او هستند.
ابوالحسن‌خان صدیقی در سال ۱۲۷۳ خورشیدی در محله‌ی عودلاجان تهران به دنیا آمد. پدرش میرزا باقرخان صدیق‌الدوله از اهالی نور مازندران بود اما سال‌ها قبل از تولد ابوالحسن به تهران آمده بودند و ساکن عودلاجان شده بودند که آن زمان از محلات اعیان‌نشین پایتخت محسوب می‌شد. ابوالحسن در هفت سالگی به مدرسه‌ی اقدسیه رفت که از مدارس جدید بود و سعیدالعلمای لاریجانی آن را بنیان گذاشته بود. پس از پایان تحصیلات ابتدایی برای ادامه تحصیل به مدرسه‌ی آلیانس رفت و در آن‌جا بدون این که استاد نقاشی داشته باشد شروع به نقاشی کرد؛ نقاشی‌های او روی دیوارهای مدرسه اعتراض مدیران مدرسه را در پی داشت.
هر چند خانواده اشرافی او آرزوهای دیگری برای‌اش می‌پروراند و پدرش تمایل نداشت که فرزندش به نقاشی روی آورد اما علاقه‌ی بیش از حد ابوالحسن به نقاشی و طراحی موجب شد درس را در سال آخر مدرسه رها کند و همراه دوستش علی‌محمد حیدریان نزد کمال‌الملک غفاری برود و بر سر کلاس درس او در مدرسه‌ی صنایع مستظرفه حاضر شود. پس از سه سال تحصیل در سال ۱۲۹۹ با درجه‌ی ممتاز دیپلم گرفت و در همان مدرسه به عنوان معلم مشغول تدریس شد. شاگرد برجسته‌ی او علی‌اکبر صنعتی در مورد این دوران می‌نویسد: [ابوالحسن] «... در کار هنرآفرینی آن‌چنان خوش می‌درخشد که به روایت مرحوم اسمعیل‌خان آشتیانی، آقا کمال‌الملک اغلب از سر طنز و تشویق شاگرد، او را آمیرزا ابولحسن‌خان رقیب صدا می‌کرد!»
در سال ۱۳۲۹ صدیقی به انجمن آثار ملی پیوست در این دوران او چهره‌نگاری از مشاهیر علمی و ادبی ایرانی را به انجام رساند و مجسمه‌های ماندگاری از این مشاهیر ساخت. چهره‌نگاری از سعدی، بوعلی سینا، فردوسی و حافظ حاصل این دوران است.
او سرانجام در سال ۱۳۴۰ از دانشگاه تهران بازنشسته شد اما تمام هم و غم خود را به مجسمه‌سازی اختصاص داد. با سفر به ایتالیا موفق شد مجسمه‌های ماندگاری در ایتالیا بسازد. مجسمه نادر و همراه‌اش در آرامگاه نادرشاه مشهد و مجسمه فردوسی در میدان فردوسی تهران و مجسمه خیام پارک لاله تهران هم حاصل این سال‌ها است. در جریان انقلاب ۱۳۵۷ مجسمه خیام آسیب جدی دید و به دلیل پرتاب سنگ به این مجمسه صورت و انگشتان‌اش شکست در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ گروهی ناشناس سر مجسمه‌ی فردوسی را از تن جدا کردند که بعدها مرمت شد. در هنگام وقوع انقلاب، صدیقی در ایتالیا در کار ساختن مجسمه‌ی امیرکبیر بود، ماکت گچی مجسمه تمام شده بود که مسئولین دولت حکومت جدید از پرداخت هزینه‌های بعدی سرباز زدند و مجسمه‌ی برنزی که قرار بود ساخته شود هرگز ساخته نشد. این ماکت گچی که ۲۲۵ سانتی‌متر ارتفاع دارد هم‌اکنون در ریخته‌گری در میلان ایتالیا قرار دارد. صدیقی بعد از مدتی به ایران بازگشت و سال‌های پایانی را در سکوت و انزوا به‌سر برد. در هشتم تیر ۱۳۷۱ همسرش نیز درگذشت. در سال ۱۳۷۰ کمیسیون ملی یونسکو در ایران تصمیم گرفت از آثار صدیقی عکس‌برداری کند و کتابی در این زمینه منتشر کند. کتاب در سال ۱۳۷۳ منتشر شد صدیقی یک سال پس از انتشار این کتاب در ۲۰ آذر ۱۳۷۴ درگذشت.
پس از مرگ برای او مجالس بزرگ‌داشتی برگزار شد، نیز سفارش ساخت مجسمه‌ای از او به فرزندش فریدون صدیقی داده شد که این تندیس نیم‌تنه هم‌اکنون در دانشکده هنرهای زیبا قرار دارد.
ابولحسن صدیقی مجموعاً ۸۳ مجسمه ساخته‌است که از بین آن‌ها، تعدادی که اطلاعات دقیقی در موردشان ثبت شده‌، در فهرست زیر آمده‌است؛ علاوه بر آن او به ساخت مجسمه‌هایی از سرشناسان معاصر ایران نیز پرداخته‌است. از جمله مجسمه‌ی رضاشاه و محمدرضا پهلوی و تقی‌زاده (برای مجلس شورای ملی) دکتر حبیبی (یکی از روسای دانشکده کشاورزی)، بیات، کاشف‌السلطنه (مجسمه در لاهیجان است) مجسمه‌ی مرحوم ساعی، امام قلی خان (حاکم فارس در زمان شاه عباس صفوی) در میدان مرکزی شهر قشم.
سال / نام / جنس /ارتفاع (سانتی‌متر) /محل نگهداری
۱۳۰۳ /نیم‌تنه‌ی دختربچه گچ فرنگی ۲۰ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۰۵ /سیاه نی‌زن (حاج مقبل) گچ فرنگی پاتینه شده ۹۳ موزه هنرهای ملی
۱۳۰۵ /نیم‌تنه‌ی حاج مقبل گچ فرنگی پاتینه شده ۶۳ موزه‌ی هنرهای ملی
۱۳۰۷ /نیم‌تنه‌ی زن جوان سنگ مرمر یزد ۳۵ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۱۲ /نیم‌تنه‌ی پیرمرد گچ فرنگی ۶۷ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۱۲ /نیم‌تنه‌ی جوان (ابوالقاسم) گچ فرنگی ۶۴ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۱۲ /نیم‌تنه‌ی خدمتکار خانه (ننه حسین) گچ فرنگی پاتینه شده ۳۰ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۱۲ /نیم‌تنه‌ی پیرمرد سنگ مرمر یزد ۵۱ مجموعه خصوصی
۱۳۱۲ /مجسمه‌ی فردوسی سوار بر سیمرغ گچی ۱۶۰ از میان رفته!
۱۳۱۳ /نیم‌تنه‌ی ابوالقاسم فردوسی گچی ۷۰ از میان رفته!
۱۳۱۷ /نیم‌تنه‌ی نادرشاه سنگ مرمر یزد ۷۰ موزه توس مشهد
۱۳۱۹ /مادر استاد (شاجان) گچ فرنگی پاتینه شده ۳۳ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۲۱ /چهار نقش‌برجسته از قضات ایران سنگ سفید سپری ۱۸۰×۹۰ کاخ دادگستری تهران
۱۳۲۲ /میرزا تقی‌خان امیرکبیر گچ فرنگی پاتینه شده ۲۲۰ مدرسه دارالفنون
۱۳۲۳ /فرشته‌ی عدالت[۲۶] سنگ مرمریت ۲۲۰ کاخ دادگستری تهران
۱۳۲۵ /نقش‌برجسته‌ی سه‌ خوان از شاهنامه فردوسی سنگ سپری ۸۵×۴۳۰ سردر زورخانه بانک ملی ایران
۱۳۳۰ /شیخ اجل سعدی سنگ مرمریت ۲۸۵ میدان سعدی شیراز
۱۳۳۳ /حکیم ابوعلی سینا سنگ مرمریت ۲۸۵ میدان آرامگاه ابوعلی سینا همدان
۱۳۳۵ /نادرشاه و سربازانش ریخته‌گری برنز سوخته ۷ متر آرامگاه نادرشاه مشهد
۱۳۳۷ /نیم‌تنه‌ی برادر استاد گچ فرنگی ۴۴ مجموعه‌ی خصوصی
۱۳۴۷ /نقش‌برجسته‌ی نیم‌رخ استاد کمال‌الملک غفاری سنگ مرمریت ۶۰×۶۵ آرامگاه خیام، نیشابور
۱۳۴۷ /حکیم ابوالقاسم فردوسی سنگ مرمر کارارا ۱۸۵ میدان فردوسی ویلا بورگز رم
۱۳۴۸ /حکیم ابوالقاسم فردوسی سنگ مرمر کارارا ۱۸۵ آرامگاه فردوسی توس
۱۳۴۹ /نیم‌تنه‌ی خیام سنگ مرمر کارارا ۹۰ آرامگاه خیام نیشابور
۱۳۵۰ /حکیم ابوالقاسم فردوسی سنگ مرمر کارارا ۳ متر میدان فردوسی تهران
۱۳۵۵ /ماکت امیرکبیر گچی ۲۲۵ ریخته‌گری میلان ایتالیا
۱۳۵۴ /حکیم عمر خیام سنگ مرمر کارارا ۱۸۵ پارک لاله تهران
۱۳۵۶ /مجسمه‌ی سواره یعقوب لیث صفاری (شهره به رستم) برنز ۴۵۰ میدان مرکزی زابل

نقاشی‌ها
صدیقی نقاش آثار برجسته‌ای از خود به‌جا گذاشته‌ و طرح‌های او از چهره‌ی بزرگان ادبیات کلاسیک فارسی چهره‌ی آنان را تثبیت کرده‌است. علاوه بر آن دو تابلو از وی در موزه سعدآباد بوده و یک تابلو بزرگ به طول ۷ متر و ارتفاع ۳ متر از او در سفارت ایران در پاریس است. این تابلو چهره‌ی اولین ایلچی‌خان ایران (سفیر ارران) در دربار لویی شانزدهم است.
وی در سال‌هایی که در اروپا بود ضمن نقاشی کشیدن از مناظر اروپا در موزه‌ی لوور از روی آثار رافائل، رامبرانت، روبنس، انگر... تابلوهایی با شباهت بسیار به تابلوهای اصلی کپی کرده‌است. تابلوی روبنس بر اثر سهل‌انگاری از بین رفته‌است اما کپی درخشان او از تابلوی مریم و عیسی اثر رافائل در اختیار فرزند او فریدون صدیقی است. به گفته وی این هنرمند «یک تابلوی تمام قد فرشته دختر چشمه (سورس) دارد و چون این تابلو خیلی عریان است آدم هر جایی نمی‌تواند آن را نمایش دهد!» صدیقی اغلب تابلوهای خود را با آب‌رنگ و رنگ روغن کشیده‌است.

طرح‌ها
چهره ابوعلی‌سینا به صورت سیاه قلم روی کاغذ (سال ۱۳۲۴) که همکنون به عنوان چهره رسمی ابوعلی سینا شناخته شده است. طرح‌های صدیقی از بزرگان ادبیات فارسی به عنوان طرح‌های تثبیت شده‌ای از چهره آنان رواج پیدا کرده‌است. به‌ویژه طرح چهره‌ی بوعلی سینا و سعدی و فردوسی. در مورد طراحی چهره‌ی ابن‌سینا در سال ۱۳۲۳ گروهی کارشناس تشکیل می‌شود و طراحی چهره به عهده‌ی ابولحسن صدیقی گذاشته می‌شود؛ او در اردیبهشت ۱۳۲۴ تصویری تمام چهره با قلم سیاه طراحی کرد و در بیست و یکمین جلسه‌ی انجمن آثار ملی این تصویر تصویب شد و بر روی اوراق بخت‌آزمائی ابن‌سینا چاپ شد. در دی ۱۳۲۷ طرح نیم‌رخ همان طرح تمام‌رخ نیز توسط صدیقی کشیده شد و در چاپ تمبر و مدال و موارد مشابه مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۲۸ گروه شش نفری که در آن هوشنگ سیحون و ابولحسن صدیقی نیز حضور داشتند برای نبش قبر بوعلی سینا به همدان رفتند، پس از نبش قبر جمجمه‌ی بوعلی سینا مورد بازدید این افراد قرار گرفت، پس از ساختن آرامگاه جدید بوعلی اسکلت وی بار دیگر در آرامگاه جدید به خاک سپرده شد. پس از آن صدیقی از طرف انجمن آثار ملی ماموریت پیدا کرد که مجسمه‌ای از بوعلی سینا بسازد؛ این مجمسه نیز در ۱۳۳۳ ساخته شد و هم‌اکنون در میدان بوعلی سینا در شهر همدان قرار دارد.
سال / نام / نوع / ابعاد
۱۳۰۹ /پرتره‌ی هنرمند در جوانی، فلورانس ایتالیا مدادرنگی روی کاغذ ۳۰×۲۰
۱۳۱۰ /پرتره‌ی هنرمند در جوانی، پاریس آب مرکب روی کاغذ ۲۴×۱۶
۱۳۱۰ /چشم‌اندازی از فلورانس، ایتالیا سیاه قلم روی کاغذ ۲۵×۱۵
۱۳۱۰ /اسکله گوندوله‌ها در ونیز، ایتالیا سیاه قلم روی کاغذ ۲۰×۱۵
۱۳۱۰ /لنگرگاه مخصوص گوندوله‌ها در ونیز، ایتالیا سیاه قلم روی کاغذ ۲۰×۱۵
۱۳۲۴ /چهره ابوعلی سینا سیاه قلم روی کاغذ
۱۳۲۸ /نیمرخ بوعلی سینا سیاه قلم روی کاغذ ۳۵×۴۸
۱۳۲۸ /پرتره سعدی سیاه قلم روی کاغذ ۳۵×۴۸
۱۳۳۰ /پرتره زن جوان، رم ایتالیا مدادرنگی روی کاغذ ۲۱×۲۱
۱۳۵۰ /پرتره حافظ ۱۱۰×۷۰

منبع : برندزلینک

www.brandslink.ir

ارسال شده در تاریخ : 15 اسفند 1392 ساعت 15:55

نظرات کاربران

هیچ نظری ثبت نشده

ارسال نظر